Nhận xét Trần_Văn_Gia

Qua thơ văn, Trần Văn Gia phản đối chủ trương chủ hòa của triều đình nhà Nguyễn, bộc lộ nỗi đau buồn của ông trước cơn dâu bể của đất nước, và sự căm giận của ông đối với những ai làm tay sai cho đối phương. Giới thiệu một vài đoạn:

  • ...Nộ mục Long Biên phương bức xứ,
Thương tâm Ngưu Chử cửu tư ca...Tạm dịch nghĩa:Mắt căm giận nhìn thành Long Biên vừa bị giặc bức bách,Lòng xót xa vì việc Bến Nghé đau thương từ lâu.(trích Họa Hộ bộ Biện lý Ông Ích Khiêm)
  • ...Giang sơn tự tại thùy tân chủ?
Lôi vũ phương doanh bất hậu tiên.Báo quốc vô tài sầu nội nhiệt,Thông thần hữu thuật tẩy tâm khiên...(trích Bệnh khởi di y)Tạm dịch nghĩa:...Non sông còn đó, ai là chủ, ai là khách?Sấm mưa đang cùng nổi lên, không phân biệt được trước sau.Không có tài cứu nước, nên mối sầu nung nấu cõi lòng,Có thuật thần thông nào rửa được lỗi lầm trong dạ?...(Khỏi bệnh, gửi thầy thuốc)
  • Mưu ngô quốc thổ cuống ngô hòa,
Đắc thử xâm xâm hựu cố tha.Quốc thị cẩu đồ vi khí vận,Thiên thư vị tất hạn sơn hà…(trích Trùng họa Đồng Hiên hòa Hộ bộ nguyên vận)		Tạm dịch nghĩa:Cướp đất nước ta rồi nói lừa rằng hòa với ta,Chiếm được chỗ này lài dòm ngó chỗ khác.Nếu việc nước cứ đổ cho "khí vận",Thì sách trời hà tất phải phân định núi sông...(Lại họa thơ ông Đồng Hiên và ông Hộ bộ)
  • Nhất sứ đài kiêm lưỡng tỉnh thần,
Bách niên thử hội thử truyền thần.Y thường sở sở tương triêu mộ,Diện mục thi thi tạp chữ tân.Cực đẳng hội đồ minh tiển bỉ,Đại quan phong hiến ám kinh nhân…(Khán tỉnh đường truyền thần đồ)Tạm dịch nghĩa:Một viên công sứ (Pháp) trịnh trọng cùng với hai quan tỉnh (nhà Nguyễn),Trăm năm mới có hội này, mới có bức truyền thần này.Xiêm áo rờ rỡ, hết sáng cùng chiều,Mặt mày hơn hớn cả chủ lẫn khách.Bức ảnh tuyệt vời, ai kia chụp giỏi thật,Phong độ lớn lao, ngầm làm kinh người…(Xem ảnh truyền thần ở tỉnh đường)